Weihnachten kennt keine Grenzen

De decembermaand is in volle gang! De tijd van tradities en samenzijn met familie en geliefden tijdens de donkere dagen van het jaar is inmiddels weer aangebroken. Normaal gesproken betekent dat voor mij het gebruikelijke ritueel: vanaf eind november genieten van het Sinterklaasspektakel, waarna ik op de volgende dag het huis weer omtover tot een kerstachtig paleisje en de laatste dagen van het jaar zoveel mogelijk doorbreng met vrienden en familie. Sinds ik nu een paar maanden in Osnabrück woon, heb ik de kans om van dichtbij te ervaren hoe kerst bij onze oosterburen wordt gevierd. 

De Adventsperiode
Kerst in Duitsland, en dan vooral in Osnabrück, is een belangrijke tijd waar mensen naar toe leven.
Dit begint al in de laatste paar weken van november. Terwijl men in Nederland nog druk bezig is met de intocht van de goed heiligman en zijn pieten, worden er in Duitsland al de nodige voorbereidingen getroffen voor het kerstfeest. In Duitsland speelt de adventstijd een grote rol in de voorbereiding op de kerstdagen. In deze periode hebben het merendeel van de mensen een adventskrans of een adventskalender in huis waarmee men de dagen aftelt totdat het kerst is. De populaire kalender is er in verschillende varianten. Traditioneel is er een met de bekende 24 luikjes waarachter chocolaatjes zijn verstopt. Ook zijn er modernere varianten zoals een slinger met 24 kerstlaarsjes waarin je kleine cadeautjes kunt doen. In tegenstelling tot Nederland, waar dit vooral nog in Christelijke kringen in stand wordt gehouden, geven veel inwoners van Osnabrück mij de indruk dat deze traditie inmiddels los staat van een religieuze stroming en dat dit een algemene traditie is geworden.

De Osnabrückse kerstmarkt
Tegen het eind van november heb ik de oude binnenstad van Osnabrück langzaam zien veranderen in een adembenemende kerstwereld. Niet alleen de bekende kerstverlichting wordt uit de kast gehaald, maar ook lantaarnpalen worden versierd met dennentakken en in de hoofdstraat naar het stadhuis toe staat er om de twee meter een prachtig verlichte kerstboom.

      

Officiële opening

Bij de gedachte aan kerst in Duitsland mag de populaire Weihnachtsmarkt natuurlijk niet ontbreken. In iedere Duitse gemeente staat er tijdens één van de vier weekenden voor kerst wel een kerstmarkt. Bij de grotere steden waaronder ook Osnabrück is de Weihnachtsmarkt ongeveer een maand te bewonderen en verwacht men vanuit de omgeving van Osnabrück en Nederland ruim 600.000 bezoekers. Op 25 november werd met een plechtige opening van de historische kerstmarkt het startschot gegeven van de kersttijd. Vele mensen stonden rondom de immense kerstboom bij het stadhuis en luisterden naar de indrukwekkende kersttoespraak van Bürgermeisterin Jabs-Kiesler en naar de woorden van een pastoor die de bezoekers herinnerden aan de kersttraditie en de Christelijke naastenliefde. 

De kerstmarkt van Osnabrück is verkozen tot de mooiste kerstmarkt van Noord-Duitsland en telt wel 113 traditionele kersthuisjes waar diverse regionale specialiteiten en handgemaakte kunstartikelen worden verkocht. Deze staan verspreid over de oude binnenstad waaronder op het marktplein voor het stadhuis, het plein voor de Dom van Osnabrück en richting de winkelstraten bij de Neumarkt. Mijn favoriet zijn de kersthuisjes op de markt waar niet alleen een gezellige sfeer rondom de immense kerstboom heerst, maar ook nog een meer dan 100 jaar oude carrousel te bewonderen is! 

Glühwein, Feuerzangbowle, Honigwein, Käsegriller, Flammkuchen, Flammlachs, Reibekuchen en Maronen zijn nog maar een aantal lekkernijen die de kerstmarkt de vele duizenden toeristen te bieden heeft. Voor jong en oud is het de plek om te onthaasten en te genieten. 

Kerststol voor het goede doel

Maar natuurlijk draait het niet alleen om eten en drinken en wordt er ook nog aandacht besteed aan de minder bedeelden.
Een van de acties was de verkoop van de geliefde kerststollen van de Osnabrückse bakkerij Coors. Hierbij werd de opbrengst gedoneerd aan een tehuis voor meisjes. Die middag hielpen de medewerkers van de gemeente Osnabrück, waaronder ook de stadsambassadeurs van de partnersteden, bij de verkoop.

De heilige St. Nikolaus

Geheel onverwachts voor mij verscheen in de avond van 5 december St. Nikolaus met zijn knecht Rüprecht op de kerstmarkt. Doen ze in Duitsland dan toch iets aan de Sinterklaastraditie?
St. Nikolaus is anders dan bij ons maar 2 dagen in het land en krijgt voor mijn gevoel in Duitsland slechts een bijrol tijdens de decembermaand. De Duitse kinderen mogen hun schoen ook zetten op 5 december, maar staan in vergelijking tot kerst een kleinigheidje te wachten.
De kerstdagen is waar het allemaal om draait. Aan de hand van de adventskalender worden de dagen voor kerst afgeteld en verheugen de kinderen zich natuurlijk op de cadeaus die ze op hun Wunschzettel,oftewel verlanglijstje, hebben gezet. 

O Tannenbaum...
Met het openen van het laatste luikje van de adventskalender kan het kerstfestijn dan eindelijk op 24 december beginnen. Voor de meeste inwoners van Osnabrück geldt dat als het startteken om het huis klaar te maken voor kerst. Anders dan bij ons wordt de kerstboom pas op de dag voor kerst in huis gehaald en opgetuigd. Versierd met lichtjes, kerstballen en lametta staat de boom net als bij ons in het middelpunt van het huis. Wat natuurlijk niet mag ontbreken, is het kerststalletje dat onder de kerstboom wordt geplaatst.

Die Bescherung und das Christkind

Op Heiligabend, oftewel kerstavond staat voor het merendeel van de Duitse gezinnen de dag in het teken van een aantal rituelen. Speciaal voor de kinderen is er een mis die ze al in de namiddag kunnen bezoeken. Vervolgens gaan ze samen met het gezin naar het kerkhof om het graf van de familieleden te bezoeken. Na dit bezoek gaat het gezin richting huis om zich klaar te maken voor het diner. Wat er precies gegeten wordt, verschilt per gezin. Afhankelijk of er nog kleine kinderen zijn, wordt er of voor een simpele maaltijd gekozen of pakt men al uit met een diner met vele gangen. Zijn de buikjes rond gegeten dan staat het kerstverhaal op het programma en luistert de familie samen naar kersliederen of naar een kerstgedicht dat door een van de kinderen wordt voorgedragen. Hierna is het moment voor de cadeaus aangebroken. Voor de Duitse kinderen zijn er twee mogelijkheden. Afhankelijk van de regio komt of de welbekende kerstman langs met de cadeaus of de kinderen geloven dat het “Christkind” deze brengt. Dit kerstkind is als ware de kleine Jezus die als engel verschijnt en de kinderen verrast met cadeaus. Wat er verder de eerste en tweede kerstdag nog op het programma staat, verschilt net als bij ons enorm per familie. Een ding is zeker, deze dagen zijn we samen met onze familie en geliefden.

Verschillende kersttradities

Als stadsambassadeurs komen we niet alleen meer over de Duitse kersttraditie te weten, maar wordt er andersom ook interesse getoond in onze eigen kersttradities. In Osnabrück zijn we verschillende keren uitgenodigd om te vertellen wat kerst voor ieder van ons inhoudt. Zo waren we onder andere te gast bij een kerstbijeenkomst voor senioren van een kerkgemeenschap, een liefdadigheidsvereniging genaamd "Lions Club" en een kerstbijeenkomst voor kinderen in een buurthuis.
Door middel van een presentatie die we hiervoor hadden voorbereid, hebben we niet alleen de Osnabrückers, maar ook elkaar wat meer kunnen leren over onze eigen culturen. Ondanks de kleine verschillen in de manier waarop we in de verschillende landen kerst vieren, hebben we een ding gemeenschappelijk. Kerst is een feest waarbij vrienden en familie samenkomen om de laatste dagen van het jaar gezamenlijk met elkaar door te brengen.

Vanuit Osnabrück wens ik u prettige kerstdagen en een voorspoedig 2016
und auf Deutsch:

Frohe Weihnachten und einen guten Rutsch ins neue Jahr!

Nelly Vergunst